Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa waxa uu muuqday in halka uu ka yimid coronavirus ay isku maandhaafeen sirdoonka Mareykanka mar uu tilmaamay inuu arkay caddeyn ah in coronavirus lagu sameeyay shaybaar ku yaal waddanka Shiinaha.
Goor sii horraysay xafiiska agaasimaha guud ee sirdoonka qaranka Mareykanka ayaa sheegay in ay weli baarayaan sida uu fayraskan ku bilowday.
Hasayeeshee xafiiska ayaa sheegay in ay ogaadeen in Covid-19 “uusan ahayn wax uu qof sameeyay ama unugyadiisa la farsameeyay”.
Shiinaha ayaa gaashaanka u daruuray in cudurka shaybaar lagu sameeyay waxa uuna Mareykanka ku dhaleeceeyay habka uu Covid-19 uga falceliyay.
Tan iyo markii uu cudurkaasi ka dilaacay magaalada Wuhan ee dalka Shiinaha dabayaaqadii sanadkii hore, ayaa coronavirus waxaa la xaqiijiyay inuu ku dhacay 3.2 milyan oo qof oo ku nool daafaha dunida halka in ka badan 230,000 oo qofna ay u dhinteen.
Muxuu Madaxweyne Trump sheegay?
Mar uu Khamiistii ka hadlayay Aqalka Cad, ayaa weriye goobta ku sugnaa ayaa Mr Trump waxa uu waydiiyay: “Ma waxaad aragtay waqtigan wax kalsooni sare ku siinaya in Mac-hadka Wuhan ee arrimaha Virology-ga uu ahaa midka uu asal ahaan ka soo jeedo fayraskan?”
“Haa, waan hayaa. Haa, waan hayaa,” ayuu yiri madaxweynaha, isagoon wax faafaahin ah bixin.
“Waxayna ila tahay in Hay’adda Caafimaadka Adduunka ay cayb isu soo jiidday sababtoo ah waxa ay hay’addu u dhaqmaysay sida iyadoo ah wakaalad ka tirsan Shiinaha.”
Goor dambe oo la waydiiyay inuu hadalkiisa kala caddeeyo, ayuu Trump yiri: “Taas kuuma sheegi karo. La iima ogola inaan middaas kuu sheego.”
Waxa uu weriyayaasha u sheegay: “Haddii iyagu [Shiinaha] uu si khaldan u sameeyay, ama si khaldan uu ku sii bilowdayba markaas ayey khalad kale sameeyeen, ama qof ayaa si ku talagal ah wax un u sameeyay?
“Ma garankaro sida sida dadka aanan loogu ogolaan inay tagaan qeybaha kale ee Shiinaha, hasayeeshee loogu ogolaaday inay tagaan qeybaha kale ee dunida. Taasi waa mid xun, taasna waa su’aal adag oo ay tahay inay ka jawaabaan.
Wargeysa New York Times ayaa Khamiistii waxa uu ku warramay in saraakiil sarsare oo ka tirsan Aqalka Cad ay sirdoonka Mareykanka waydiisteen inuu baaro haddii fayraska uu ka yimid shaybaar daraasadaha lagu sameeyo oo ku yaal magaalada Wuhan.
Hay’adaha sirdoonka ayaa sidoo kale waxaa loo diray inay go’aan ka soo gaaraan haddii Shiinaha iyo Hay’adda Caafimaadka Adduunka ay xilli hore hayeen xog ku saabsan fayraska, saraakiil aanan magacooda la sheegin ayaa Arbacadii sidaasi u sheegay warbaahinta NBC News.
Muxuu Agaasimaha sirdoonku sheegay?
Bayaan dhif iyo naadir ah oo uu shaaciyay xafiiska Agaasimaha Guud ee Sirdoonka Qaranka Mareykanka, oo ah midka dusha ka maamula hay’adaha sirdoonka dalkaas, ayaa waxaa Khamiistii lagu sheegay in ay la dhacsan tahay “dareenka guud ee dhinaca sayniska” markii ay timaado in cudurka Covid-19 uu asal ahaan yahay mid dabiici ah.
“Sirdoonku waxa uu sii wadi doonaa inuu si qoto-dheer u baaro xogta soo baxaysa iyo in sirdoonku uu go’aan ka gaaro haddii cudurku uu ka bilowday xayawaan ama haddii uu ku bilowday ficil si kama ah u dhacay oo lagu sameeyay shaybaar ku yaal Wuhan.”
Waxa ay aheyd jawaabtii ugu horraysay ee cad ee uu sirdoonka Mareykanku ka soo saaro arrimaha isdiiddan ee cudurkan, kuwaas oo ka imanayay Shiinaha iyo Mareykanka – kuwaas oo sheegayay in fayraskan uu yahay mid biology ah.
Maxay tahay xogta kale ee arrintan la xiriirta?
Mr Trump ayaa dhawaan waxa uu sare u waday weerrar dhanka afka ah oo uu ku qaadayay Shiinaha cudurka coronavirus awadii kaddib markii saraakiil ka tirsan maamulka madaxweynaha Mareykanka ay ku tilmaameen xabbadjoojin lala galo Beijing.
Arbacadii waxa uu soo jeediyay in Shiinaha uusan doonayn in dib loo soo doorto bisha Novermer.
Mr Trump ayaa hore saraakiisha Shiinaha ugu eedeeyay inay xilli horaba qariyeen fayraska, waxa uuna sheegay in ay uu suuroobi laheyd inuusan cudurka faafin.
Sidoo kale waxa uu dhaleeceeyay Hay’adda Caafimaadka Adduunka iyadoo uu dhaqaalihii Mareykanka ka jaray hay’addaasi caalamiga ah.
