Pentagon ayaa shaaca ka qaadday kumannaan ciidamo dheeraad ah inuu u dirayo Sacuudi carabiya si ay boqortooyada Sacuudiga ay gacan uga siiyaan weerarrada uga yimaadda Iiraan.
Wasiirka gaashaan dhigga Mareykanka Mark Esper wuxuu sheegay inuu qalinka ku duugay amarka in ciidama dheeraad ah laga howl geliyo Sacuudi Carabiya ciidamadaasi oo ku hubeysnaan doono diyaaradaha dagaalka iyo habka difaaca.
Wuxuu intaa ku daray ciidamada ay Washington u direyso sacuudiga in jawaab looga bixinayo ‘khatarta gobolka soo food saartay’, isla-markaana boqortooyada Sacuudi Carabiya looga ilaaliyo ‘weerarrada gardarrada ay iiraan ku soo qaaddo’.
Tallaabadan Mareykanka uu Sacuudi Carabiya ciidamo dheeraad ah uga howl gelinaya ayaa imaneysa kaddib marki bishi hore ee September weerarro lagu qaaday goobo Sacuudiga ku yaalla oo saliidda ugu badan laga soo saaro.
“Ciidamada dheeraadka uu Mareykanka u dirayo gacan siinta boqortooyada Sacuudi Carabiya oo 3,000 ah oggolaashaha in ciidamadaasi la dirana la bixiyey bishi hore” ayuu yiri afhayeenka Pentagon Jonathan Hoffman.
Mareykanka ayaa tani iyo bishi May ee sanadkan kordhisay ciidamada ka joogo gobolka iyada gaarsiisay 14,000, sida uu sheegay telefishiinka CNN.
Dhaxalsugaha boqortooyada Sacuudi Carabiya Maxammed bin Salmaan ayaa naga dalbaday taageerada dheeriga ah ayuu yiri Mr Esper.
Weerarrada goobaha saliidda ugu badan laga soo saaro ee Sacuudi Carabiya 5% waxaa uu saameeyey shidaalka uu Sacuudiga uu dhoofinayey caalamka oo dhan 5.7 milyan oo fuusto. Warfidiyeenada ayaa sheegaya in weerarkan uu sida oo kale saamayn weyn ku yeeshay qiimaha saliidda ee caalamka.
Mareykankuna wuxuu meesha ka saaray sheegashada Xuutiyiinta Yemen ee ah in ay weerar ku qaadeen labo warshadood oo ay maamusho Sharikadda Aramco ee Sucuudiga laga leeyahay isaga oo eedda weerarkaasi dusha ka saaray Iran.
Maxamed bin Salmaan mar uu weerarkaasi ka hadlayeyna waxaa uu yiri: “Haddii ay beesha caalamka ay tallaabbada adag oo looga hortagayo gardarrada cad ee Iiraan ay qaadi weydo waxaan arki doonnaa saameyn iyo khatar badan oo soo food saarta danaha dunida.”
Hase yeeshee waa ay diidday iney iyadu weerarkaasi geysatay.
Halka ay hoggaamiyeyaasha Faransiiska, Jarmalka iyo Britain warmurtiyeed ay si wadajir ah u soo saareen ay ku sheegeen iney weerarka ka haynin faahfaahin xaqiiqda ku saleysan oo weerarkaasi ku saabsan.
Ms Esper oo jimcihi warfidiyeennada kula hadlay Pentagon wuxuu sheegay caddeeymaha weerararada kale ee gobolka ka dhacaya laga helayo ay nagu kallifayaan inaan Iran eedda dusha ka saarrno.
Wuxuuna sheegay ‘dabeecadda balaaya aloosidda’ ayaa noqotay mid uu dalka iiraan ugu jiro inuu xasiloonidarro uu ka abuuro bariga dhexe si ay u carqaladeyso dhaqaalaha dunida.
Weerarki Sacuudiga lagu qaaday
Muuqaal halka weerarku dhacay laga duubay ayaa muujinaya dab weyn oo ka kacay warshadda Abqaiq, oo ah goobta ugu weyn ee sharikadda Aramco ay shidaalka ku sifayso, halka diyaarad kale oo aan duuliye lahayn ay sidoo kale duqaysay warshadda Khurais.
Isbahaysiga uu Sucuudigu hoggaamiyo reer Galbeedkuna ay taageeraan ayaa gacan siiya xukuumadda Yemen, halka Iran-na ay taageerto fallaagada Xuutiyiinta.
Dhanka kale xeeldheereyaashu waxay baarayaan bal in weerarradaasi ay soo qaadday Iran iyo in ay soo qaadeen maleeshiyadka Shiicada ah ee gacan saarka la leh Iran ee ku sugan dalka Ciraaq – ayagoo adeegsanaya gantaalaha Kuruuska, sida uu ku warramay wargayska The Wall Street.
Xiisadda u dhexaysa Maraykanka iyo Iran ayaa cirka isku shareertay bilihii la soo dhaafay. Tan iyo markii madaxweynaha Maraykanka Donald Trump uu sannadkii hore ka baxay heshiiskii lagu xakamaynayey nuclear-ka Iran isla markaasna uu cunaqabatayn ku soo rogay.
Mike Pompeo oo bartiisa Twitter-ka qoraal soo dhigay ayaa sheegay in uusan hayn “wax caddayn ah” oo muujinaysa in weerarka laga soo qaaday dalka Yemen.
Waxa uu weerarka ku tilmaamay “mid aan horay loo arag oo lagu qaaday warshadaha ugu waaweyn caalamka ee Tamarta laga helo”.
