Maalintii shalay waxa Magaalada Hargeysa aad looga dareemay buuq iyo jahwareer uu sababay maandooriyaha qaadku, kadib markii Jaadkii soo gali jiray uu hakad kaga yimi dhinaca Etoobiya. Saacadihii labadii ilaa maqrib waxaa kolayada qaadka lagu arkayey dad tuban oo kawar sugaya qaadkii ay balwad ahaan u isticmaali jireen, kaasoo aan kasoo bixin dhanka wadanka aynu jaarka nahay ee Etoobiya. Waxaa xusid mudan in dhacdooyin gaar ahi ay ku gadaanaayeen dhacdadan, kuwaas oo laga qaadan karo casharo iyo tusaale,iyo sida uu saamaynta badan qaadku ugu yeeshay dadwaynaha reer somaliland, gaar ahaan dhalinyarada iyo da;da dhexe ee raga. Wargayska Badhtamaha oo arintan u kuur galay ayaa warbixin uu ka diyaariyey dhacdooyinkii ku xeernaa qaad la’aantii magaalda Hargeysa ee maalintii shalay waxay dibada usoo saartay qabatinka maandooriyaha qaadku uu ku hayo bulshada.
Arinta ugu layaabka badnayd ayaa ahayd in kolayadii qaadku kulmiyeen asxaab aan is arag muddo sannado ah, kuwaas oo qaadku kala mashquuliyey. Dhanka kale markii dambe oo woxogaa tiro yar oo qaad ahi soo galay magaalada, ayaa waxa kala boobay dadkii markii horeba ku xoonsanaa kolayada, waxaana xusid mudan in lagu iibinayey Rubicii qaadka ahaa 100 kun oo Shilinka Somaliland ah, iyadoo markii dambena uu gaadhay 160 Kun, halka maalin ama laba cisho kahor uu ahaa 30 kun oo Somaliland Shiling ah. Sidoo kale, waxaa dalab badan helay hudheeladii cuntada iibinayey, kuwaas oo dareemay tirada badan ee bulshada qaadka quudan jirtay oo haleeshay inay cunto siistaan kharashkii kaga bixi jiray qaadka.
Haddaba arinta iswaydiinta mudani waxay tahay bulshda reer Somaliland oo xaalad adag iyo sixir barar ka cabanaysa, maxaa kharashka intaa leeg ee aan daruuriga ahayn ku kalifaya inay qaad siistaan? Dabcan marka laga yimaado qaadka, waxaa jira dabeecad ay ka siman yihiin dhamaan balwadaha, taasoo ah la qabsiga waana sababta ugu badan ee keentay in qofku xisaabtami waayo, isagoo ka gaajoonayana uu qaad ku iibsado wixii jeebkiisa kujiray.
Sidaynu kawarqabno lacag adag ayaa sanad kasta, bilkasta iyo habeen walba dalka Somaliland uga baxa dibada, iyadoo bulshadu kusoo badelato geedka cagaaran ee qaadka, waxaanu maalin kasta dhanka galbeed ee magaalada Hargeysa kasoo galaa Saddex Jeer, ‘Subaxii, duhurkii iyo Fiidkii’. Si kastaba ha ahatee, dhamaan bulshada reer Somaliland waxay si mida uwada ogyihiin inuu qaadku leeyhay dhibaato,dhaqaale, nafeed, iyo bulshaba, mid cuna iyo midaan cuninba, balse wax talaabo ah oo lagu yaraynayo marnaba lagama qaado. Wallow ay dhawaan guddi culuma-udiin iyo aqoonyahano ahi isku xil saareen inay wax kaqabtaan maandooriyaha qaadka, hadana waxad moodaa in bulshadu u baahantahay tallaabooyin hor leh oo wax lagaga qabanayo qaadka. In la joojiyo maaha xalka kaliya ee dhibaatadan ah,balse in la yareeyo tirada badan iyo cadadka qaadka ah ee yimaada dalku waa wax ka hor tagi kara inay bulshadeenu sida shalay dhacday ugu qamaanto kolayada iyo goobaha qaadka lagu iibiyo.
Xigasho Badhtamaha
